Fire veker hos AiR = betre helse

Årsmelding 2023: Stor helsemessig gevinst etter opphald ved AiR

Over 80 prosent av deltakarane våre har både fysisk og psykisk utbytte av eit opphald i Rauland. Les meir om dette, og fleire nøkkeltal, i oppsummeringa vår av 2023.

20/06/2024
12:24 pm

– 2023 var eit godt år for AiR. Me bruka året på å vidareutvikle tilboda våre og hadde oppstart av dagtilbod i Oslo, delt opphald i Rauland og fokus på å vidareutvikle AiR UNG, seier direktør Tarjei Urup Helle.

– Me har også fått mykje utvida kunnskap om både den unge målgruppa og tilbodet vårt, gjennom blant anna eit masterstudie utført av Torunn Berggård, og SINTEF si feltstudie om AiR UNG, seier han vidare.

AiR UNG har knytta til seg fleire nye samarbeidsaktørar og styrkar samspelet mot dei unge deltakarane.

I tillegg er det gjennomført to masterarbeid frå to av våre eigne tilsette, mot denne målgruppa.

– Dette gjev oss masse informasjon som me kan bruke vidare, seier ein fornøgd Helle.

Her følger ei oppsummering av relevante nøkkeltal frå 2023:

Fakta om AiR

Rehabiliteringssenteret AiR hadde 813 deltakarar inne til rehabilitering i 2023.

Samla for dei siste fem åra er talet 3752. Desse fordeler seg på seks ulike tilbod (klikk for å lese meir):

Kva er arbeidsretta rehabilitering?

Arbeidsretta rehabilitering i spesialisthelsetenesta har arbeid som mål, ser helse og arbeid i samanheng og varer over tid.

Sentrale element i rehabiliteringa er å løfte fram deltakarens ressursar framfor diagnosane, la ho eller han oppleve meistring, utvikle meistringsstrategiar og sette seg i førarsetet for eige liv.

Dette skjer mellom anna gjennom fysisk aktivitet og trening, undervisning, rettleiing og samtalar.

Les historia om Marit som fekk livet forandra med AiR.

Helsemessige gevinstar

Av alle deltakarane ved døgnbasert arbeidsretta rehabilitering ved AiR i 2023 oppgir ein svært stor del at dei har hatt helsemessig utbyte av opphaldet:

85 % når det gjeld psykisk helse
89 % når det gjeld fysisk helse

Kjønn

I snitt for dei siste fem åra er 71 % av deltakarane kvinner, 29 % er menn. 

Denne kjønnsfordelinga har halde seg stabil dei siste 10 åra, og korresponderer i stor grad med langtidssjukemeldingsstatistikken frå NAV.

I den yngste gruppa (18 – 29 år) er andelen menn 42 % og kvinner 58 %.

Alder

I 2023 var gjennomsnittsalderen for deltakarane 44,9 år. Dette er noko lågare enn for perioden 2019-2022, der snittalderen var 45,7 år.

Dette heng saman med den nye satsinga på tilbodet  AiR UNG.

Deltakartalet i gruppa 40-60 år har gått tilsvarande ned.

Samansette diagnosar

Med unntak av CFS/ME-tilbodet er tilboda ved AiR diagnoseuavhengige. Deltakarane i arbeidsretta rehabilitering er berre unntaksvis rekrutterte frå sjukehusa, men direkte frå fastlegar, gjerne etter oppmoding frå NAV.

Gruppa er kjenneteikna av samansette, diffuse plager, ofte med lettare P-diagnosar og muskel- og skjelettsmerter. Desse utfordringane hindrar dei i å vere i arbeid, og treng spesialkompetanse i tverrfagleg og samtidig tilnærming til helse og arbeid, som varer over tid.

Pasientane har gjerne ikkje hatt tilstrekkeleg utbytte av tenestene i det kommunale hjelpeapparatet, men vil profittere på intensiv og spesialisert tverrfagleg tilnærming.

Sjukemeldingsstatus

I perioden 2018-2021 var om lag 10% ikkje sjukemelde ved ankomst.

Dette talet har endra seg mykje, og i 2023 var det berre 5 % i denne gruppa.

Andelen som har vore sjukemelde meir enn eit halvt år har auka frå 52 % til 61 % dei siste fem åra.

Resultatdata

Aktiv bruk av resultatdata er viktig for å kunne måle resultat og effektar av arbeidet, slik at vi kan sette inn nødvendig kvalitets- og utviklingsarbeid for at tilboda skal bli best mogleg, både for deltakarane og sett i eit samfunnsnytteperspektiv.

Samstundes blir det mogleg å finne kva for deltakarar som har størst rehabiliteringspotensiale, slik at vi i større grad kan rekruttere dei rette deltakarane til det rette tilbodet til rett tidspunkt i sjukefråværsforløpet.

Denne erfaringa og kompetansen kjem også til nytte ved utvikling av nye tilbod.

Eigenvurdert arbeidsevne

Deltakarane si eiga vurdering av eiga arbeidsevne er ein av dei sikraste prediktorane for faktisk retur til arbeid.

Vi registrerer denne ved ankomst og avreise, samt 6 og 12 månader etter avreise.  

Samla for alle deltakarar ved 4 vekers ARR aukar denne med 1,4 poeng, frå 2,9 til 4,3, på ein skala frå 0 til 10, frå ankomst til 12 månader etter opphald.

Det er også markant skilnad i utviklinga av eigenvurdert arbeidsevne mellom dei som oppgir å ha eit arbeidstilhøve og dei som ikkje har det.

Dei som ikkje har eit arbeidstilhøve ved ankomst vurderer eiga arbeidsevne til 2 (på ein skala frå 0 til 10). Denne aukar til 2,8 etter 12 månader.

For deltakarar som har eit arbeidstilhøve ved ankomst endrar den eigenvurderte arbeidsevna seg frå 3,1 til 4,6.

Endringa i eigenvurdert arbeidsevne frå ankomst til 12 månader etter opphald viser også ulike resultat avhengig av kor lenge deltakaren har vore borte frå arbeid.

Endringa (forbetringa) er størst for gruppa som har vore sjukemeld mellom 9 veker og 6 månader før ankomst.

Forventningar om retur til arbeid

Også eiga forventning om retur til arbeid er blant dei sikraste prediktorane for faktisk retur til arbeid.

Deltakarane si eiga vurdering av kor lenge det vil vere til forventa retur til arbeid endrar seg vesentleg i løpet av eit opphald.

Andelen som trur dei kjem tilbake innan 1 månad aukar mest. I snitt for perioden 2019-2023 aukar den med om lag 10 prosentpoeng. Andelen som ikkje veit går ned frå 42,5% til 19%.

Faktisk retur til arbeid

Ved rapportering etter 6 månader meldte 41 % at dei hadde vore i arbeid innan 1 månad. Ved 12 månader var 31 % framleis ikkje i arbeid.

Samfunnsmessige effektar

Det er mange måtar å illustrere samfunnsmessige effektar av arbeidsretta rehabilitering.

Basert på eigne data kan vi leggje til grunn at 1 deltakar på eit firevekers døgnbasert arbeidsretta rehabiliteringstilbod, og som har eit arbeidstilhøve ved ankomst, får redusert sitt fråvær med 9,5 veker.

Denne deltakargruppa har ein snittalder på 49 år, og kan dermed ha 15 år att av arbeidslivet, og dermed auke arbeidsinnsatsen med 3 årsverk.

Med svært konservative anslag for løn, arbeidsgjevaravgift og sparte trygdeytingar, basert på AFI og Proba sine modellar, kan vi kalkulere samla gevinst på 1,24 MNOK per deltakar.